Duyu Bütünleme Programı
İnsan sinir sistemi çocukluk döneminde, ömür boyunca bir daha olmayacak hızla gelişir. Çocukluk dönemi boyunca boyumuz ve bedenimiz sürekli uzuyor ve değişiyor olması, bedensel duyularımızın sinir sistemindeki gelişimine etki ederken aynı zamanda vestibüler proprioseptif (beden farkındalığı) ve interoseptif (fizyolojik duyu) algılarımızı da etkiler. Çocuk birçok beceride gösterebildiği uyumu duyu bütünlemede aynı hızda gösteremez. Bu nedenle çocukluk çağında duyu bütünleme problemlerine yetişkinliğe kıyasla daha çok rastlarız.
Değişen, uzayan, büyüyen bedenimize yeniden adapte olmaya çalışan çocuk sinir sistemi, duyusal sistemler aracılığı ile bedensel algıyı geliştirmeye çalışırken çevresel duyusal dengeyi sağlamakta zorlanır. Çocuklar duyu bütünleme problemlerinden kaynaklı sosyal, duygusal, fiziksel, algısal veya davranışsal sorunları yaşamaya bu denenle daha müsaittir.
Duyusal entegrasyonu sağlayabilmede ilk öncelik duyularımızı fark etmemiz ile başlar. Dışarıdan ve içeriden gelen uyaranlar yolu ile duyularımızı algılarız. Görme, işitme, tatma, dokunma ve koklama dışında ayrıca kontrol edemediğimiz gizil duyularımız vardır. Bu duyular hayatımızı idame ettirebilmemizi sağlar. Uygun tepkiler verebilmemiz için duyularımızın bir arada çalışması gerekir.
Özellikle otizm, yaygın gelişimsel bozukluk, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi bedenini ve dürtülerini kontrol etmede güçlük yaşayan bireyler üzerinde daha çok işlevseldir. Çocuk bedenini hissetmezse kendini güvende hissetmez. Hareketlerini kontrol etmede sorun yaşamaya başlar. Bu çocuklar aşırı hareketli olup, salıncakta hızla sallanabilir, korunaksız yerlerden korkmadan geçebilir, otururken bile elini kolunu hareket ettirir, tehlikelerin farkına varmazlar. Kas eklem duyusu az olan çocuklarda ise dar giyinme isteği, dar yerlerden geçmeye çalışma, yere düştüğünde kolay kolay ağlamama, ellerini ısırarak kendine zarar verme görülebilir. Plastik bardağı nasıl kavrayacağını bilmediğinden düşürür bu yüzden çevresindekiler tarafından sakar diye atfedilebilirler. Herkes için eğlenceli olduğu düşünülen oyuncakları fırlatıp atabilirler. Çünkü onlar için duyularını beslemek önemlidir. Duyularını doyurmak için istemsizce hareket ederler. Bu durum algılarının ve dikkatlerinin dağılmasına neden olur. Bir süre sonra yaşıtlarının geresinde kalmaya ve öğrenme problemleri oluşmaya başlar.
Duyu bütünleme ile çocuğun bedeninin farkına vararak kendine güven duymayası hedeflenir. Güven oluşumu sağlanmasına paralel olarak günlük yaşamın işlevselliği artarak gelişim hızlanır. Bunları yaparken bir taraftan motor beceriler artar diğer taraftan dürtülerini kontrol ederek tepkilerini normalize edebilir. Karmaşık görünen her becerinin temelinde iyi gelişmiş basit beceriler vardır.
Aktivitelerin uzman desteği ile çocukların ailelerine, bu problemlerin çözümünde, destekleyici birer rehber olmaları hedeflenmektedir.
İnsan gelişiminin duyusal, sosyal, fiziksel, duygusal, davranışsal, algısal birçok farklı bacağı vardır. Bu nedenle çocuğunuzun tüm bu alanlardan biri ya da birkaçında yaşadığı zorluklar varsa uzman değerlendirmesi ve desteği almasını öneriyoruz.